Witamina D jest zaliczana do najważniejszych substancji, które warunkują zdrowie i prawidłowy rozwój organizmu. Rozpuszcza się w tłuszczach, więc nie jest wydalana z moczem, lecz kumuluje się m.in. w wątrobie. Pozyskujemy ją pod wpływem promieniowania słonecznego, które pozwala skórze produkować tę cenną witaminę. Niestety, w naszej szerokości geograficznej jest go za mało, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie, dlatego ważne jest spożywanie produktów bogatych w witaminę D. Dowiedz się, na co jest witamina D, gdzie występuje i czym może skutkować jej nieprawidłowy poziom.

Co to jest witamina D?

Witaminą D nazywa się potocznie całą grupę związków, których głównym zadaniem jest regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej. Jej dwie główne formy to:

  • D2 (ergokalcyferol) – wytwarzana przez rośliny i drożdże,
  • D3 (cholekalcyferol) – wytwarzana przez zwierzęta.

Witaminy D2 i D3 różnią się budową łańcucha bocznego, a gdy znajdą się w organizmie człowieka, przetwarzane są do tego samego związku. Witamina D bywa nazywana hormonem, chociaż nim nie jest. Wynika to z faktu, że w wyniku hydrokylacji, czyli jednej z form przekształcania metabolicznego, powstaje z niej kalcytriol. Ten aktywny hormon odpowiedzialny jest za zwiększenie stężenia wapnia i fosforu u organizmów żywych.

Witamina D – na co stosować?

Układ kostny to miejsce, w którym witamina D odgrywa najważniejszą rolę. Jej obecność umożliwia prawidłową mineralizację kości, dzięki czemu są one wytrzymałe i odporne na uszkodzenia. Warto pamiętać, że z tkanki kostnej zbudowane są także zęby, dlatego dbając o piękny i zdrowy uśmiech, nie wolno zapominać o dostarczaniu organizmowi tego związku. Oprócz pozytywnego wpływu na kości, witamina D pomaga w zwalczaniu zaburzeń snu, korzystnie oddziałuje na mięśnie i reguluje gospodarkę mineralną organizmu. Ma też ogromne znaczenie dla naszej odporności – suplementowanie witaminy D pozwala zadbać o układ immunologiczny. Witamina D pomaga organizmowi chronić się przed infekcjami.

Jakie są skutki niedoboru witaminy D?

Za niski poziom witaminy D to poważny problem osób zamieszkujących na terenach leżących w klimacie umiarkowanym (w tym w Polsce). Szacuje się, że nawet 90% mieszkańców cierpi na niedobór witaminy D[1], który może skutkować:

  • krzywicą u dzieci,
  • osteoporozą u osób w podeszłym wieku,
  • osteomalacją,
  • podatnością na próchnicę i inne choroby zębów,
  • obniżoną odpornością.

W łagodnym przebiegu niedobór objawia się bólami kości i mięśni, bezsennością i ogólnym osłabieniem. Zbyt małe stężenie witaminy D wiążę się także z wieloma poważniejszymi chorobami, m.in. cukrzycą.

Jakie są skutki nadmiaru witaminy D?

Choć zbyt wysokie stężenie witaminy D w organizmie nie jest często diagnozowane, to może ono przyjąć przykre objawy. Najczęściej występują:

  • nudności i wymioty,
  • bóle brzucha lub głowy,
  • nadpotliwość,
  • zwiększone pragnienie,
  • drgawki.

Nie jest możliwa nadprodukcja witaminy D w ilości takiej, żeby zagrażało to poważnie zdrowiu lub życiu.

Gdzie znajduje się witamina D?

Witaminę D można w naturalny sposób pozyskać ze słońca. Promienie UVB łączą się z cholesterolem zmagazynowanym w skórze, z którego wytwarza się witamina. Szacuje się, że około 30-minutowa ekspozycja na słońce od maja do września pomiędzy godz. 10 a 15 jest wystarczająca, żeby pokryć potrzebną dzienną dawkę witaminy. Niestety, poza wymienionymi miesiącami, promienie słoneczne docierające do ziemi są za słabe, aby efektywnie syntezować witaminę. Można się wspomagać, jedząc:

  • tłuste ryby (szczególnie węgorza i łososia),
  • ser żółty,
  • jajka.

Należy wiedzieć, że stosowanie leków przeciwdrgawkowych i glikosteroidów może obniżyć wytwarzanie witaminy D. W okresie od października do kwietnia warto sięgnąć po suplementy z dodatkiem witaminy D, np. Bodymax IMMUNO lub Bodymax TARCZA OCHRONNA.

Jak przywrócić prawidłowy poziom witaminy D?

Poziom witaminy D w organizmie sprawdza się, badając stężenie we krwi jej metabolitu – 25-hydroksywitaminy D. Prawidłowa ilość u osoby dorosłej powinna mieścić się w zakresie 30-50 nmol/l (20 ng/ml). Wartość powyżej świadczy o nadmiarze a poniżej – o niedoborze. Optymalny poziom można przywrócić, spożywając pokarmy zawierające witaminę D lub suplementując witaminę D preparatami z apteki.

Witamina D a kobiety w ciąży. Na co pomaga?

Na co pomaga witamina D? Prawidłowe stężenie tej substancji jest szczególnie ważne w przypadku kobiet w ciąży i karmiących. Niedobór witaminy jest niekorzystny nie tylko dla matki, ale i dla płodu. Może on skutkować przedwczesnym porodem i niską masą urodzeniową dziecka. Z kolei ilość witaminy naturalnie występująca w mleku matki jest za mała, aby zaspokoić potrzeby noworodka i niemowlęcia. W związku z tym przyszła i młoda mama powinna szczególnie dbać o podręcznikowy poziom witaminy D w organizmie i w razie potrzeby uzupełniać go. Lekarze zalecają, aby wzmożoną kontrolę zawartości witaminy zacząć przeprowadzać najpóźniej od początku drugiego trymestru ciąży, a najlepiej jeszcze w trakcie starań o potomstwo.

[1] https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C399291%2Cekspert-ponad-90-proc-polakow-ma-niedobory-witaminy-d.html